اوضاع نابسامان بازار قیصریه استان فارس

معماران، بازار قیصریه لار را الگو و مادر بازارهای ایران می‌دانند به این معنی که بازار وکیل شیراز و بازار قیصریه اصفهان از بنای بازار قیصریه لار الگو برداری شده با این تفاوت که بازار وکیل و بازار اصفهان از آجر و بازار قیصریه لار از سنگ ساخته شده‌است.

ولی قدمت ساخت بازار به صورت واضح مشخص نیست برخی می‌گویند به دلیل شباهت فرم بازار، متعلق به زمان ساسانیان است و برخی دیگر می‌گویند کتیبه‌ای از آن موجود نیست که قابل استناد باشد و بهتر است گفته شود قبل یا پیش از اسلام آن را ساخته‌اند اما در دو دوره بازسازی اساسی شده است. در هر حال با وجود اینکه این بازار سده‌های مختلفی را به چشم دیده ولی همچنان استوار مانده است. حتی با وجود زلزله‌ای که در لار آمد و به خیلی از بناها را آسیب زد. شاید چون معماری به نام حسین آسوده از معماران شهر بنارویه شهرستان لارستان آن را سرپا نگه داشته بوده است.

بازسازی بازار در دوران صفویه

شکل اولیه بازار قیمت مرکزی و غلام گردش‌های آن بوده است اما در دوره صفوی کاملاً بازسازی شده و بعدها به آن راسته بازارها در چهار جهت اضافه شد و بخش جنوبی هم به بازار ملحق شده است.

مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی فارس با اعلام اینکه بازار قیصریه لار به زودی مرمت می‌شود، گفت: هزینه مرمت این بازار تاریخی، بیش از ۱۶ میلیارد ریال برآورد شده است.

محمد ثابت‌اقلیدی عنوان کرد: در قالب این پروژه مرمتی، سبک‌سازی، اندود کاه‌گل بروی راسته اصلی بازار، اجرای سنگ آبچک، اجرای اندود سفیدکاری بدنه خارجی، راسته اصلی بازار و پوشش موقت بر روی سردر ورودی بازار با نظارت مستقیم کارشناسان فنی حوزه معاونت میراث فرهنگی فارس اجرا می‌شود.

پیش از این هم وعده‌هایی درباره مرمت این بازار و اختصاص بودجه داده شده بود اما همچنان شکل ظاهری و داخلی این بنای تاریخی، وضعیت نابسامانی دارد. به خصوص سقف این بازار که نیاز به مرمتی اساسی دارد و نگرانی‌هایی را برای مغازه دارهای قیصریه ایجاد کرده است.

در همین ارتباط محمدحسن صداقت سرپرست پایگاه میراث فرهنگی لارستان بیان کرد: مرمت سقف بازار قیصریه هزینه چندانی ندارد و حتی برخی استادهای محلی با هزینه اندک حاضر هستند این کار را انجام دهند، اما اجازه اقدام ندارند. مرمت چنین بنایی کار هر کسی نیست و میراث فرهنگی باید در خصوص این مسئله با حساسیت بالایی تصمیم بگیرد.

با این وجود طاهری از فرمانداری لارستان گفت: مبلغ یک میلیارد و هفتصد میلیون تومان درنظر گرفته شد که هم اکنون تحویل پیمانکار شده و در هفته جدید شروع به کار خواهد کرد برای امسال نیز دو میلیارد در نظر گرفته شده است.

همین بازاری که ۱۸۰ مغازه‌دار در قالب حدود ۱۲ صنف اعم از پارچه‌فروش، مسگر، عطاری و لوازم‌آرایشی در آن فعالیت دارند؛ وضعیت مرمتی و ساماندهی به مغازه‌های آن نیاز به توجه ویژه ای دارد و با شماره ۳۱۵ در سال ۱۳۱۷ در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است.

حتی بحث ثبت جهانی بازار قیصریه هم مطرح شد ولی اقدام اساسی برای آن انجام نشده است با این حال بارها گفته شد که هم می‌تواند به صورت یک مجموعه از بازارهای ایران ثبت شود و هم به صورت تکی قابلیت جهانی شدن دارد ولی همه این صحبت‌ها در حد حرف باقی ماند. د ر حالی که ثبت جهانی بازار قیصریه لار کاری دور از دسترس نیست، ولی موانعی بر سر راه ثبت این بازار قیصریه وجود دارد که از جمله می‌توان به ارتفاع ۴/۵ متری بانک ملی، بهسازی ساخت و سازهای اطراف بازار و تهیه نقشه آسیب‌شناسی وضع موجود اشاره کرد.

از طرفی لارستان خیرین زیادی دارد که اگر مانند بازاری‌های تبریز همتی برای ثبت جهانی این بازار کنند به راحتی می‌توانند به صورت خودجوش حداقل ساماندهی به مغازه‌های آن بدهند که از وضعیت آشفته آن بکاهند و مرمت تخصصی آن را از وزارت میراث فرهنگی طلب کنند.