مجید سلطانی/اقتصاد ایران

یک سیستم حفاظت فعال (APS) است که توسط صنایع نظامی اسرائیل (IMI) طراحی شده است. این سیستم دارای طراحی مدولار است که امکان تطبیق آن را برای طیف وسیعی از پلتفرم‌ها از وسایل نقلیه سبک تا خودروهای جنگی زرهی سنگین فراهم می‌کند. مفهوم اولیه این سیستم توسط IMI در سال ۲۰۰۶ رونمایی شد و انتظار می‌رفت تا اواسط سال ۲۰۰۷ آزمایش‌های ارتش دفاعی اسرائیل را آغاز کند. Iron Fist با موفقیت در برابر انواع تهدیدها از جمله نارنجک‌های ضدتانک، موشک‌های هدایت‌شونده ضدتانک و مهمات تانک با انفجار بالا (HEAT) و نفوذگران انرژی جنبشی آزمایش شده است.

مشت آهنین چیست؟

سیستم Iron Fist بر روی خودروهای زرهی مجهز به برجک و بدون برجک نصب می‌شود و در پیکربندی استاندارد آن شامل موارد زیر است:

• رادارهای داپلر با آنتن آرایه فازی و اسکن الکترونیکی فعال (AESA) که پوشش ۳۶۰ درجه‌ای ارائه می‌دهند (حداکثر چهار عدد)
• حسگرهای مادون قرمز (حداکثر چهار عدد)
• پرتابگرهای رهگیر در دو طرف برجک یا بدنه (هر کدام شامل دو لوله آماده شلیک با رهگیرها)
• واحد کنترل رایانه‌ای با پنل کنترل، دو واحد کنترل پرتابگر (سمت راست و چپ) و کیت یکپارچه‌سازی Master Arm

وزن کل سیستم حفاظت فعال Iron Fist حدود ۴۵۰ کیلوگرم است که آن را برای خودروهای زرهی سبک و متوسط مناسب می‌سازد.

مجموعه‌ای از حسگرهای فوق تهدیدات ورودی را شناسایی و طبقه‌بندی می‌کنند، و واحد کنترل رایانه‌ای داده‌ها را از حسگرها دریافت کرده و محاسبات لازم را برای تعیین نقطه بهینه رهگیری تهدیدات توسط رهگیرها که به کلاهک‌های کوچک مجهز هستند، انجام می‌دهد. این عملیات در فاصله‌ای ایمن از خودرو انجام می‌شود.

تاریخچه

شرکت IMI Systems، که قبلاً با نام صنایع نظامی اسرائیل (Israel Military Industries) شناخته می‌شد و از سال ۲۰۱۸ بخشی از Elbit Systems است، در سال ۲۰۰۶ مفهوم یک سامانه کلاس APS (سیستم حفاظت فعال) جدید را به وزارت دفاع اسرائیل ارائه داد. آزمایش نمونه اولیه این سیستم در اواسط سال ۲۰۰۷ آغاز شد. این سیستم به‌طور موفقیت‌آمیز در برابر تهدیدات متنوعی از جمله نارنجک‌های راکتی (RPG)، موشک‌های هدایت‌شونده ضدتانک (ATGM)، مهمات ضدتانک انفجاری شدید (HEAT) و مهمات انرژی جنبشی (KE) APFSDS (ضدزره با ثبات بال، و دفع‌کننده قلاب) آزمایش شد.

وزارت دفاع اسرائیل (IMoD) خرید و معرفی سامانه Iron Fist به نیروهای دفاعی اسرائیل را در ژوئن ۲۰۰۹ تأیید کرد. اولین مجموعه‌ها به‌صورت عملیاتی بر روی نفربرهای زرهی سنگین Namer که بر اساس شاسی تانک مرکاوا ساخته شده‌اند، آزمایش شدند. در نوامبر ۲۰۱۰، وزارت دفاع اسرائیل پایان تأمین مالی توسعه این سامانه را اعلام کرد و سفارش سیستم رقیب، یعنی Trophy که توسط شرکت Rafael Advanced Defense Systems و صنایع هوافضای اسرائیل (IAI) توسعه داده شده بود، ثبت شد.

رشد مشت آهنین

در ماه مه ۲۰۱۱، طی آزمایش‌هایی در ایالات متحده، سیستم Elbit Systems موفق شد انواع موشک‌های هدایت‌شونده ضدتانک، نارنجک‌های راکتی (RPG) و حتی مهمات تانک KE APFSDS را در شرایط ثابت و در حال حرکت نابود کند.

در سال ۲۰۱۲، وزارت دفاع اسرائیل ایده‌ای را مطرح کرد که بر اساس آن بهترین ویژگی‌های هر دو سیستم، یعنی استفاده از سامانه رهگیر Iron Fist (ضد موشک جنبشی) و سیستم فرماندهی، کنترل و ارتباطات کلاس C3 از سامانه Trophy، به همراه رادار شرکت ELTA Systems ترکیب شوند. سهم هر دو شرکت در این پروژه باید مشابه می‌بود، اما Rafael به عنوان یکپارچه‌کننده اصلی انتخاب شد، که این تصمیم با مخالفت IMI Systems مواجه شد.

در اوایل سال ۲۰۱۳، وزارت دفاع اسرائیل کارایی سامانه Iron Fist را با Trophy مقایسه کرد. انتظار می‌رفت که وزارتخانه یکی از سیستم‌های نسل دوم APS را برای خودروهای زرهی نیروهای دفاعی اسرائیل انتخاب کند. با این حال، در نهایت تصمیم گرفته شد هر دو سیستم به صورت موازی تأمین مالی و اجرا شوند، اما در پلتفرم‌های مختلف. ایده هم‌افزایی دوباره در دسامبر ۲۰۱۴ مطرح شد، پس از آنکه سامانه Trophy در عملیات Protective Edge شش ماه قبل از آن مورد استفاده قرار گرفته بود.

در ژوئن ۲۰۱۶، ارتش ایالات متحده اعلام کرد که نسخه سبک‌تری از سامانه Iron Fist، یعنی Iron Fist Light را برای برنامه MAPS (سامانه حفاظت فعال مدولار) خود آزمایش خواهد کرد. این برنامه به منظور توسعه سامانه APS مدولار برای خودروهای زرهی طراحی شده بود. پس از آزمایش بر روی خودروهای رزمی پیاده نظام M2 Bradley، این سامانه اصلاح شد و نام Iron Fist Light Decoupled (IF-LD) دریافت کرد.

این پروژه در ایالات متحده با همکاری شرکت General Dynamics Ordnance and Tactical Systems (GD-OTS) انجام می‌شود. در ۷ ژانویه ۲۰۱۹، عکسی از خودروی رزمی M2A4 Bradley با سامانه Iron Fist Light منتشر شد و در ۳۰ آوریل ۲۰۲۴، نسخه اصلاح‌شده M2A4E1 معرفی شد.

در همین حین، آمریکایی‌ها سیستم‌های APS از نوع نرم‌کُش (Soft-kill) را نیز آزمایش کردند، از جمله سامانه Rapid Obscuring System (ROSY) با پرتابگرهای نارنجک دودی ۴۰ میلی‌متری که توسط شرکت American Rheinmetall Munitions توسعه داده شده بود و همچنین سامانه Raven از شرکت BAE Systems. آنها همچنین تصمیم گرفتند برای نیازهای تانک‌های M1A2SEPv2 Abrams به صورت اضطراری سامانه Trophy HV را خریداری کنند.

پیشتر، در ۲۳ دسامبر ۲۰۱۶، شرکت IMI Systems توسط شرکت BAE Systems Hagglunds سوئد به عنوان تأمین‌کننده سامانه APS از نوع سخت‌کُش برای آزمایش‌های انجام‌شده روی خودروهای جنگی پیاده‌نظام CV9035NL هلند انتخاب شد، که این خودروها قرار بود در قالب برنامه نوسازی برجک‌های جدیدی دریافت کنند. پس از انجام آزمایش‌ها، وزارت دفاع پادشاهی هلند در ژانویه ۲۰۲۱ تصمیم به سفارش مجموعه‌های Iron Fist Light گرفت و در ۲۶ سپتامبر ۲۰۲۲، اولین خودروی رزمی پیاده‌نظام (IFV) در پیکربندی جدید به سفارش‌دهنده تحویل داده شد.

نصب روی بولدوزر ها و لودرهای اسرائیلی

اندکی پس از خرید IMI Systems توسط Elbit Systems، در ۲۰ اوت ۲۰۱۹ این شرکت موفقیت خود را اعلام کرد. اداره تولید و تدارکات وزارت دفاع اسرائیل، سامانه Iron Fist Light Decoupled را برای خودروهای زرهی سنگین ۸×۸ Eitan، خودروهای رزمی پیاده‌نظام نمر (Namer) مجهز به برجک، و بولدوزرهای کاترپیلار D9 انتخاب کرد.

اروپایی های مشتری مشت آهنین شدند

در نوامبر ۲۰۲۱، در جریان دومین دوره نمایشگاه بین‌المللی صنایع دفاعی FEINDEF (Feria Internacional de la Defensa y la Seguridad) در مرکز نمایشگاه خوان کارلوس اول در مادرید، موفقیت دیگری اعلام شد. شرکت Elbit Systems به توافقی با شرکت اسپانیایی Escribano Mechanical & Engineering S.L. (EM&E) دست یافت که به‌موجب آن سامانه Iron Fist با سامانه‌های برجک بدون سرنشین Guardian 30 برای خودروهای رزمی پیاده‌نظام چرخدار VCR Dragon 8×۸ اسپانیا که بر اساس شاسی MOWAG Piranha V ساخته شده‌اند، ادغام می‌شود.

در دسامبر ۲۰۲۲، شرکت BAE Systems Hagglunds از توافق دولت به دولت میان سوئد و جمهوری اسلواکی به ارزش ۱.۳۷ میلیارد دلار برای تحویل ۱۵۲ خودروی رزمی پیاده‌نظام CV9035 مجهز به سامانه حفاظت فعال Iron Fist از Elbit Systems خبر داد.

در تاریخ ۱۱ سپتامبر ۲۰۲۳، شرکت Elbit Systems قراردادی به ارزش ۱۰۹ میلیون دلار برای تأمین سامانه حفاظت فعال Iron Fist برای شرکت BAE Systems Hägglunds (BSH) به‌منظور استفاده در خودروهای رزمی پیاده‌نظام CV90 امضا کرد.

در دسامبر ۲۰۲۳، وزارت دفاع استرالیا قراردادی به ارزش ۲.۴ میلیارد دلار آمریکا با شرکت Hanwha Defense Australia (HDA) امضا کرد تا ۱۲۹ خودروی رزمی پیاده‌نظام AS21 Redback را برای ارتش استرالیا تحت برنامه Land 400 Phase 3 تحویل دهد. تمامی این خودروها به سامانه حفاظت فعال Iron Fist شرکت Elbit مجهز خواهند بود.

سرنوشت مشت آهنین

در ماه مارس ۲۰۲۴، ارتش ایالات متحده قراردادی ۸ ساله به‌صورت سفارش نامحدود (ID/IQ) با شرکت General Dynamics Ordnance and Tactical Systems (GD-OTS) و Elbit Systems برای ارتقای خودروهای رزمی پیاده‌نظام برادلی (Bradley IFVs) با استفاده از سامانه حفاظت فعال (APS) Iron Fist شرکت Elbit Systems منعقد کرد.

Elbit Systems یک سفارش تحویل اولیه تحت قرارداد CHS-6 (سیستم‌های سخت‌افزاری مشترک نسل ششم) ارتش ایالات متحده از Leidos دریافت کرده و سفارش‌های اضافی نیز پیش‌بینی می‌شود.

به‌طور همزمان، سامانه Iron Fist APS توسط دو فینالیست برنامه XM30 انتخاب شده است: شرکت American Rheinmetall Vehicles (ARV) و General Dynamics Land Systems (GDLS)، که برای جایگزینی خودروی رزمی Bradley ارتش ایالات متحده، یعنی XM30، رقابت می‌کنند.

در تاریخ ۸ اوت ۲۰۲۴، شرکت Elbit Systems قراردادی به ارزش ۱۳۰ میلیون دلار برای تأمین سامانه Iron Fist APS به BAE Systems Hägglunds برای یک کشور اروپایی امضا کرد تا این سامانه بر روی خودروهای رزمی پیاده‌نظام CV90 نصب شود.

اسرائیلی ها ظاهرا در عملیاتی کردن این سامانه به معنای واقعی کلمه خرسند نیستند و درست است که این سامانه در آزمایش ها عملکرد موفقی داشته است اما از هفت اکتبر نتوانسته راه نحاتی برای