کوه روسیه موش زایید

مجید سلطانی/اقتصاد ایران

سرگی چیمیزوف مدیر عامل Rostec اخیرا گفته است : آرماتا از نظر عملکرد بسیار بهتر از تانک های موجود (در ارتش روسیه) است اما متقابلا بسیار گران قیمت است و بنابراین بعید است ارتش به دنبال استفاده عملیاتی از این تانک باشد و خرید تانک های تی ۹۰ بیشتر برای آن ها گزینه دست یافتنی تری است. این یعنی به قول روس ها کوه ما موش زایید.

در سال ۲۰۱۸ بوریسوف معاون نخست وزیر در امور دفاع و صنایع فضایی گفته بود تا وقتی تانک های موجود در ارتش روسیه از جمله تی ۷۲ قادر به مقابله با نمونه های آمریکایی، آلمانی و .. باشد  نیازی به تولید آرماتا نخواهیم داشت و این در حالی است که امروز از گران قیمت بودن این تانک و عدم تامین بودجه لازم برای تولید آن میگویند

به نظر میرسد پرونده تولید انبوه تا زمان نامشخص بسته شده و فعلا قرار بر تولید انبوه این تانک نخواهد بود و البته به نظر میرسد قیمت تمام شده نهایی این تانک به مراتب بیش از آن چیزی است که روس ها پیشتر اعلام کرده بودند و عملا در حال حاضر قادر به تحمل چنین هزینه ای نیستند.در یک مقطع زمانی هزینه تولید هر دستگاه آرماتا برای روسیه کمتر از ۵ میلیون دلار عنوان شده بود

تانک آرماتا برای نخستین بار در سال ۲۰۱۵ در معرض دید عموم قرار گرفت و یک سال بعد در سال ۲۰۱۶ وزارت دفاع روسیه اعلام کرد که قرار داد سری اول یا آزمایشی این تانک به تعداد ۱۰۰ دستگاه جهت تحویل تا سال ۲۰۲۰ منعقد شده است. در سال ۲۰۱۸ در حالی که ۲ سال از زمان انعقاد قرارداد مورد ادعای وزارت دفاع روسیه گذشته بود همچنان تعداد نمونه های آزمایشی تولیدی به ۵ دستگاه نرسیده بود و در نهایت در همان سال برخی مقامات روسیه از تغییر در قرارداد اولیه خرید نمونه های آزمایشی آرماتا خبر دادند.

در سال ۲۰۱۸ در جریان نمایشگاه ARMY2018 وزارت دفاع روسیه از انعقاد قرار داد خرید ۳۲ دستگاه آرماتا و ۱۰۰ دستگاه خودروی رزمی پیاده نظام براساس پلتفرم آرماتا (موسوم به T-15) خبر داد. در نهایت در فوریه سال ۲۰۱۹ اعلام شد تا پایان این سال تنها ۱۲ دستگاه آرماتا تحویل خواهد شد و مسئله تولید ۱۳۲ دستگاه تا سال ۲۰۲۱ و در قالب تولید در دسته های سالانه (تولید در سه سال متوالی از ۲۰۱۹ تا ۲۰۲۱) صورت خواهد گرفت که این مورد نیز محقق نشد و در سال ۲۰۲۰ که قرار بود دسته دوم تولیدی تحویل شود (حدود ۴۴ دستگاه از پلتفرم آرماتا)، مدیر عامل Rostec خبر داد که در این سال قرار نیست هیچ نمونه ای از پلتفرم آرماتا تولید و تحویل داده شود.

در نهایت قرار داد تولید و تحویل ۱۳۲ دستگاه از پلتفرم آرماتا (که صرفا شامل تانک T-14 نبود) به سال ۲۰۲۲ موکول شد و پس از آن اعلام گردید که تحویل بیش از ۴۰ دستگاه تانک آرماتا به ارتش روسیه پس از سال ۲۰۲۳ صورت خواهد گرفت که با افتتاح خط تولید انبوه این تانک در سال ۲۰۲۴ انجام میشود. این مسئله نیز در نهایت منتفی شد چرا که تا امروز خط تولید مستقلی از این تانک در صنایع اورال واگن زاوود ایجاد نشده و نمونه های آزمایشی نیز در خط تولید و به روزرسانی T-90/T-72 ساخته شده اند.

به صورت مشخص مسائلی مختلفی در خصوص پروژه آرماتا مطرح است از مسئله بودجه و سرمایه گذاری، تا لزوم نوسازی و ارتقای زیر ساخت ها و ایجاد خط اختصاصی تولید این پلتفرم در صنایع اورال واگن زاوود و البته شماری از مشکلات در  بخش تامین قطعات به ویژه پس از شروع جنگ اوکراین و تشدید تحریم های غرب علیه روسیه. آنچه امروز در خصوص آرماتا میتوان گفت این است که در عمل در شرایط فعلی امکانی برای تولید انبوه این تانک وجود ندارد و تا زمانی که روسیه درگیر جنگ اوکراین و معطوف به ارتقا و بازسازی پلتفرم های زرهی موجود در کنار تولید مجدد پلتفرم های موجود (نظیر تی ۹۰) باشد، مسئله تولید انبوه آرماتا جنبه عملی پیدا نخواهد کرد.

مسئله ای که در این میان مطرح میشود این است که در سال آینده میلادی دقیقا یک دهه از ارائه آرماتا خواهد گذشت در حالی که این تانک همچنان تولید انبوه و عملیاتی نشده و صد البته در این بازه ۱۰ ساله شماری از الزامات تغییر کرده و برخی فناوری های مورد استفاده در این تانک دیگر به روز نیستند و نیاز به بازبینی دارند.