آموزش و پروش در ایران باستان

کودکان در زمان هخامنشیان از بدو تولد تا سن ۵ تا ۷ سالگی باید فقط نزد مادران خود و در محیط خانواده، آموزش‌های ابتدایی و نحوه ‌صحیح آداب زندگی را پشت سر می‌گذاشتند. پس از آن (از ۵ تا ۲۰ سالگی) برای ورود به مدرسه و آموزش‌های همگانی مانند اسب‌سواری، تیراندازی و راستگویی آماده می‌شدند.

آموزش و تعلیم در دوران هخامنشیان توسط مُغان(مُغ‌ها) و روحانیان زرتشتی در آتشکده‌ها انجام می‌گرفت، ولی به دستور داریوش اول، مدارسی هم برای آموزش علوم مختلف و فنون نظامی تأسیس شد و در این دوران همانند سایر دوره‌های تاریخی ایران باستان، قشر و طبقه خاصی از جامعه آموزش می‌دیدند.

در دوران ساسانیان نیز همانند دوران هخامنشیان، موضوعاتی مانند اخلاق، مناعت نفس، جوانمردی، سلحشوری و وطن‌پرستی از مهم‌ترین محورهای آموزش و پرورش به حساب می‌آمد؛ همچنین بخش‌های دینی، تربیت‌بدنی، خواندن، نوشتن و حساب کردن نیز در دستور آموزه‌های پرورشی قرار می‌گرفت. در این دوره، آموزش و پرورش نه تنها در سرتاسر کشور گسترش و رونق یافت بلکه آوازه فرهنگ و شیوه ‌زندگی ایرانی به شرق و غرب نیز رسید.

البته آموزش در دوره ساسانیان نیز محدود به اشراف و طبقات ممتاز جامعه بود. در زمان ساسانیان اقدامات گسترده‌ای در زمینه آموزش انجام گرفت که تأسیس مدرسه ‌«رها» در شهر نُصَیبین (شهری در جنوب ترکیه امروزی) از آن‌جمله بود، همچنین مهم‌ترین مرکز علمی و آموزشی عهد باستان یعنی «دانشگاه گُندی ‌شاپور» در دوره ساسانیان آغاز به کار کرد. «گندی شاپور» و «رها» توسط بسیاری از تاریخ‌دانان نخستین مراکز آموزشی تاریخ شناخته می‌شوند‌.