دسترسی به سکوهای پرمخاطب خارجی؛ آزادی یا محدودیت بیشتر؟

به گزارش اقتصاد ایران، برخی از این مصوبه استقبال کرده‌اند و آن را گامی در جهت رفع انحصار و ایجاد تنوع در سبد مصرف کاربران می‌دانند، اما برخی دیگر این مصوبه را به دلیل محدودیت‌هایی که ایجاد می‌کند، مورد انتقاد قرار داده‌اند.

منتقدان چه می‌گویند؟

منتقدان می‌گویند که ارائه سکوهای خارجی در قالب پوسته، حق انتخاب کاربران را محدود می‌کند. به عنوان مثال، اگر کاربری بخواهد از «اینستاگرام» استفاده کند، فقط می‌تواند از پوسته‌ای که برای این پلتفرم ارائه شده است استفاده کند و امکان استفاده از نسخه اصلی اینستاگرام را نخواهد داشت. برخی دیگر معتقدند که ارائه سکوهای خارجی در قالب پوسته، نوعی فیلترینگ پنهان است. به این دلیل که کاربران به طور مستقیم به این سکوها دسترسی نخواهند داشت و باید از طریق پوسته‌های ایرانی به آنها دسترسی پیدا کنند.

برخی کارشناسان مسائل امنیتی نیز نسبت به این مصوبه ابراز نگرانی کرده‌اند. آنها می‌گویند که پوسته‌های ایرانی ممکن است از نظر امنیتی قابل اعتماد نباشند و اطلاعات کاربران را در معرض خطر قرار دهند. هنوز جزئیات فنی و ضوابط ارائه خدمات در قالب پوسته مشخص نشده است. این موضوع باعث ایجاد ابهام و عدم شفافیت درخصوص این مصوبه شده است.

علاوه‌بر این، برخی دیگر معتقدند که این مصوبه به جای حل مشکل فیلترینگ، به دنبال راهکارهای جایگزین برای آن است. آنها می‌گویند که بهترین راه‌حل برای رفع این مشکل، رفع فیلتر سکوهای خارجی است.

در نهایت، باید منتظر ماند و دید که اجرای این مصوبه چه پیامدهایی به دنبال خواهد داشت. آیا این مصوبه به نفع کاربران خواهد بود و حق انتخاب آنها را افزایش خواهد داد؟ یا اینکه این مصوبه به نوعی به فیلترینگ پنهان تبدیل خواهد شد و محدودیت‌های بیشتری برای کاربران ایجاد خواهد کرد؟

چهره جدید فیلترینگ

سعید امینیان کارشناس فناوری اطلاعات و ارتباطات درخصوص مصوبه جدید شورای‌عالی فضای مجازی به «جهان‌صنعت» گفت: طرح جدید دولت برای دسترسی به سکوهای خارجی، موسوم به «پوسته»، چهره‌ای جدید از فیلترینگ را به نمایش می‌گذارد. در این طرح، به جای مسدود کردن کامل پلتفرم‌های محبوب خارجی، پوسته‌ای برای دسترسی به آنها ارائه می‌شود.

این پوسته، یک رابط کاربری ایرانی است که روی پلتفرم خارجی قرار می‌گیرد و امکاناتی مانند ترجمه محتوا، کنترل دسترسی و نظارت بر فعالیت کاربران را به دولت می‌دهد.این طرح، مستقل از امکان‌پذیری فنی، امکانات و مزایایی را می‌تواند به دنبال داشته باشد.

او در ادامه گفت: برای مثال پوسته می‌تواند با ارائه خدمات و محتوای ایرانی، تنوع در سبد مصرف کاربران ایجاد کند و به آنها امکان دسترسی به خدمات و محتوای جدید را بدهد. همچنین پوسته می‌تواند به کسب‌وکارهای داخلی که در پلتفرم‌های خارجی فعالیت می‌کنند، کمک کند تا به مخاطبان ایرانی خود دسترسی پیدا کنند. از نگاه دولت، پوسته ابزاری برای حکمرانی‌پذیری فضای مجازی در اختیار دولت قرار می‌دهد. دولت می‌تواند از طریق پوسته، بر محتوای منتشرشده در پلتفرم‌های خارجی نظارت داشته باشد و از انتشار محتوای مغایر با قوانین و ارزش‌های کشور جلوگیری کند.

دولت به اطلاعات افراد دسترسی پیدا می‌کند؟

او در ادامه خاطرنشان کرد: از سوی دیگر این طرح مشکلات و نواقصی را به دنبال دارد. برای مثال، پوسته می‌تواند حریم خصوصی کاربران را نقض کند. دولت با استفاده از پوسته، می‌تواند به اطلاعات شخصی و فعالیت‌های کاربران در پلتفرم‌های خارجی دسترسی پیدا کند. همچنین پوسته می‌تواند دسترسی کاربران به اطلاعات را محدود کند. علاوه بر این، پوسته می‌تواند به دلیل نیاز به ترجمه محتوا و اعمال نظارت، سرعت دسترسی به پلتفرم ها را کند نماید.

امینیان ادامه داد: بدیهی است ایجاد پوسته برای تمام پلتفرم‌های خارجی، کار پیچیده و زمان‌بری است و پوسته باید با پلتفرم‌های خارجی سازگار باشد و به‌طور روان کار کند. تمام اینها منوط به این است که پلتفرم‌های مربوطه، اجازه این کار بدهند. مثلا در مورد تلگرام چون به صورت متن باز (Open Source) بود، پوسته‌هایی مانند تلگرام طلایی ایجاد شد که البته حتما موضوع هک آن و انتشار اطلاعات کاربران را همگان به یاد دارند. از طرفی پوسته، چالش‌های حقوقی متعددی نیز به دنبال دارد. استفاده از پوسته می‌تواند مسائل مربوط به مالکیت معنوی پلتفرم‌های خارجی را ایجاد کند. همچنین استفاده از پوسته می‌تواند مغایر با قوانین بین‌المللی مربوط به آزادی بیان و حق دسترسی به اطلاعات باشد.

این کارشناس در پایان گفت: فیلترینگ، پدیده‌ای چندوجهی و پیچیده با ابعاد مختلف است. به نظر می‌رسد که این راهکار جدید، روشی برای فیلترینگ در یک مدل جدید بوده و ضروری است نظرات صاحب‌نظران بخش خصوصی و کسب‌وکارها در این حوزه اخذ شود و راهی نرویم که چالش‌های بیشتر برای جامعه ایجاد کند.

طرح پوسته، راه‌حلی موقتی و ناقص و چالش‌افزار برای معضل فیلترینگ است. در بلندمدت، نیاز به تدوین سیاستی جامع و شفاف برای مدیریت فضای مجازی داریم. این سیاست باید تمام ابعاد فضای مجازی، از جمله پلتفرم‌های خارجی را در نظر بگیرد. این سیاست باید شفاف باشد و به طور دقیق مشخص کند که چه محتوایی فیلتر می‌شود و چرا. این سیاست باید به حقوق کاربران، مانند آزادی‌بیان و حق دسترسی به اطلاعات، احترام بگذارد.

منبع: جهان صنعت