دلال ها همه کاره بازار خودرو

مجید سلطانی/اقتصاد ایران

خودروسازی در ایران به مثابه یک دالان هزار تو است که هر روز از آن افعی ترسناکی سر بر می آرد. قصه دلالان و قدرت بازار از قدیم در ایران وجود داشت قصه ای که یک روز پیکان را حلبی معرفی می کند تا نگاه ها به سمت این خودروی نصف ایرانی نصف انگلیسی منفی شود و یک روز ژیان می شود سوژه خنده جامعه ایران و ماشین مشتی ممدلی.

جالب اینجاست که چند وقت دیگر همان پیکان حلبی می شود رکوردار بازار ایران و همه برای خرید آن صف می کشند و طرح های مختلفی با اسم ها عجیب و غریب هم برایش گذاشته می شود مانند پیمان جوانان و دولوکس و پژویی که همین مدل ها قیمت های خود را در بازار دارند و کسی دلیل اصلی این قیمت گذاری را نمی داند.

امروز دهه چهلم انقلال رو به اتمام است و صنعت خودروسازی به شدت و بیشتر از قبل انقلاب درگیر این دلال بازی ها شده است. تولیدات بیشتر خودرو در دو غول خودروسازی ایران و ورود خودروهای خارجی از یک سو و دلایل و تمایل به خودروی بیشتر بین خانواده های ایرانی و تمایل به زندگی لوکس به دلیل وجود فضای مجازی از سوی دیگر و در وهله سوم بی ارزش تر شدن پول ملی روز به روز و سعی مردم در زنده نگه داشتن پول خود به هزاران دلیل و روش های غیرمرسوم همه وهمه باعث قدرتمند شدن دلالان در بازار خودروی ایران شده است.

روزی که پراید کره ای با آن بدنه ضعیف وتنها به خاطر چند مورد آپشن های ضعیف مانند کولر و ظاهر جای پیکان افسانه ای را گرفت و میل به داشتن این خودرو در ایران همه گیر شد شرکت های خودروسازی و دلال ها متوجه شدند بازار ایران اینقدر به قدری تشنه است که هر محصول بی کیفیتی را تحمل میکند.

سیل تولیدات خودروهای عجیب و غریب شروع شد و پارس و ۲۰۶ در راس محبوبیت قرار گرفتند و سمند و ۴۰۵ و پراید فقط بودند که باشند. همان جا سوال پیش آمد که ۲۰۶ با آن بدنه ضعیف و موتورهای بعدی ۱۴۰۰ سی سی چطور توانست جا در دل ایرانیان باز کند تنها یک دلیل داشت، حمایت دلال ها و تلقین به بازار خودرو و موج سواری مردم. نکته مهم اینجاست که ۲۷۰ محبوب این روزها بعنوان یک پروژه شکست خورده بر سر زبان ها افتاد و تنها به خاطر مشکل در صافی بنزین به گفته دلالان آن روزهای بازار حتی یک نگاه سطحی هم به این خودرو نشد. اما همین دلالان امروز این خودرو را به سر حدی رساندند که قیتمش از یک میلیارد تومان هم فراتر رفت. اگر کمی عاقلانه ای این قضیه نگاه کنیم متوجه خواهیم شد که هیچ منطقی پشت این رفتارها نیست.

سمند در بازار به لش بودن معروف شد و خودرویی که از تمام محصولات ایران خودرو قابل تر بود به خودرویی نامحبوب بدل شد.هیچ یک از آپشن های سمند خانواده یا همان ال ایکس را سایر خودروهای ایرانی در آن رده قیمتی نداشتند ولی  در بازار محبوب تر بودند. ال نود که نه تنها ظاهر خوبی نداشت در روزهای اول با پراید قیاس می شد و دقیقا در همان رده قیمت فروخته می شد. اما چند سال بعد خودرویی که هیچ آپشن و زیبایی نداشت میلیاردی شد.

قصه خودروهای چینی و هم شبیه این ماجرا است چند روز پیش شکستن اکسل یک خودرو باعث واژگونی چینی میلیاردی شد و اگر در هر جای دنیا بود شرکت خودروسازی علاوه بر غرامت قفل بزرگی به نشانه تعطیلی هم به ورودی شرکت آویزان می کرد.اما متاسفانه در این کشور آب در دل تولیدکنندگان و دلالان تکان نخورد تنها به این دلیل که درست و غلطی بازار عقلانیت و حقیقت نمی زند.