سازش سیاست‌گذار پولی با نظام بانکی

به گزارش اقتصاد ایران، آمارهای مربوط به عملیات اجرایی سیاست پولی که در دو قالب بازار باز و اعتباردهی قاعده‌مند اجرا می‌شود، منتشر شده است.

بازار باز یکی از ابزارهای سیاست گذاری بانک مرکزی است که از اواخر سال ۱۳۹۸ به طور جدی به اجرا درآمد و نقش آن رفته رفته در سیاست‌گذاری‌های پولی کشور پررنگ‌تر شد. در این نوع عملیات، بانک مرکزی با خرید و فروش اوراق بهادار در بازار ثانویه، با توجه به شرایط اقتصاد و جامعه اقدام به تزریق پول درون اقتصاد یا جمع‌آوری آن می‌پردازد.

اعتباردهی قاعده‌مند نیز یکی از سازوکارهای بانک مرکزی برای کنترل نرخ بهره بین بانکی و حفظ ثبات در اقتصاد است که با سررسید کمتر و نرخ بهره بیشتری نسبت به بازار باز طراحی شده است.

سیاست انبساطی بانک مرکزی و تزریق پول درون اقتصاد

آمارها نشان می‌دهد به طور کلی از ابتدای سال سیاست پولی کوتاه مدت بانک مرکزی انبساطی بوده و هر هفته مقداری اعتبار از طریق بازار باز به جامعه تزریق شده است که با توجه به کمبود نقدینگی میان بانک‌ها و مشکلات مربوط به سرمایه در گردش بنگاه‌های اقتصادی، اقدامی منطقی به شمار می‌آید.

این درحالیست که تصمیمات بانک مرکزی در میزان ارضای نیاز بانک‌ها به نقدینگی از ابتدای سال متغیر بوده است. مشاهده می‌شود بانک مرکزی برای مدتی به تمامی خواسته بانک‌ها در بازار باز پاسخ مثبت می‌داد اما در انتهای شهریور به مدت چند هفته از این اقدام اجتناب کرد که در پی جهش شدید نرخ بهره، دوباره سیاست پاسخ صددرصدی به نیاز بانک‌ها را در پیش گرفت.

۱۴۵ همت تزریق پول توسط بانک مرکزی در بازار باز

مشاهده می‌شود ارزش اعتبار تزریق شده در بازار باز در هفته منتهی به ۱۸ دی ۱۴۰۲ حدود ۱۴۵ همت به ثبت رسیده که در واقع یکی از بالاترین رکوردهای به ثبت رسیده طی سال جاری است. بر اساس آمارها میزان اعتبار تزریق شده در بازار باز در سال جاری تنها در ۳ هفته بیشتر از ۱۴۵ همت بوده که آن‌هم مربوط به خرداد ماه یا زمانیست که بانک مرکزی تامین اعتبار مورد نیاز بانک‌ها را اولویت قرار داد.

حجم کم‌نظیر اعتبارگیری قاعده‌مند بانک‌ها

اعتبارگیری قاعده‌مند بانک‌ها از بانک مرکزی سازوکار دیگریست که بانک‌ها می‌توانند از طریق آن کمبود منابع نقد خود را جبران کنند. تفاوت این سازوکار با عملیات بازار باز این است که سررسید بازار باز ۷ روزه و نرخ بهره ۲۳ درصد بوده درحالیکه سررسید اعتبارگیری قاعده‌مند در حال حاضر ۲۴ ساعت و نرخ بهره آن نیز ۲۴ درصد است.

بانک مرکزی متعهد شده است در نرخ بهره مد نظر خود(در حال حاضر ۲۴ درصد) به هر میزان تقاضایی که بانک‌ها تمایل داشته‌ باشند پاسخ مثبت دهد.

مشاهده می‌شود حجم اعتبارگیری قاعده‌مند از بانک مرکزی در هفته گذشته نیز به یکی از بالاترین مقادیر خود در سال ۱۴۲ رسیده است. بر اساس گزارش بانک مرکزی مجموعا ۹ بانک و موسسه اعتباری حدود ۳۴.۸ همت منابع از طریق اعتبارگیری قاعده‌مند استقراض کرده‌اند و در مقابل حدود ۳۹.۱ همت مجموع پرداختی بانک‌ها و موسسات اعتباری در ازای تسویه اعتبارگیری قاعده‌مند بوده است.