عادل فردوسی‌پور از موج سنگین مهاجرت نخبه‌ها گفت

عنوان این موضوع توسط عادل فردوسی‌پور بهانه‌ای شد که سراغ یک برنامه قدیمی در دانشگاه شریف برویم. رصدخانه مهاجرت ایران در دانشگاه صنعتی شریف، در راستای ماموریت‌های خود در حوزه ارائه آمارهای مهاجرت‌ها، صبح روز چهارشنبه ۲۹ آذر سال۱۴۰۱، در مراسم رونمایی سالنامه مهاجرتی ایران سال ۱۴۰۱ اقدام به انتشار جدیدترین نسخه روند مهاجرت در ایران کرد.

سالنامه مهاجرتی ایران سال ۱۴۰۱ نمایانگر آخرین و به‌روزترین آمار و اطلاعات حوزه مهاجرت‌های بین‌المللی در ایران و جهان است. در این سالنامه در مدت زمان شهریورماه سال گذشته تاکنون، آمارهای مهاجرتی از ایران به خارج و از خارج به ایران در ۱۰ فصل تهیه شده است.

بر اساس این سالنامه در سال ۲۰۲۰ رتبه مهاجر فرستی و مهاجرپذیری ایرانیان در میان کشورهای دنیا به ترتیب ۵۴ و ۲۳ بوده است. در حالی که رتبه ایران در پذیرش و ارسال مهاجر به جهان در چارک اول قرار دارد و رتبه دانشجوپذیری و دانشجو فرستی کشور تقریبا برابر است، ولی در شاخص‌هایی چون رقابت‌پذیری برای استعدادها و فراز مغزها در رتبه‌های پایین قرار گرفته است.

بر اساس آمارهای سالنامه مهاجرتی ایران در سال ۱۴۰۱، ایرانیان در ۳ سال اخیر از دو کشور کانادا و بریتانیا، بیش از ۲ هزار ویزای استارتاپ، کارآفرینی، سرمایه‌گذاری یا خود اشتغالی دریافت کرده‌اند.

همچنین بر اساس آمارهای این سالنامه، در سال‌های ۲۰۱۰ تا ۲۰۲۱ به طور متوسط سالانه حدود ۸۶ هزار ویزا یا اجازه اقامت غیر توریستی برای ایرانیان در اروپا آمریکای شمالی و استرالیا، ترکیه و سایر کشورهای OECD صادر شده است.

ترکیه مقصد سرمایه‌گذاری ایرانی‌ها

از سال ۲۰۱۸ ترکیه به یکی از مقاصد اصلی ایرانیان برای سرمایه‌گذاری تبدیل شده است. به طوری که خانه‌های خریداری شده و شرکت‌های ثبت شده توسط ایرانیان در این کشور افزایش چشم‌گیری یافته است. ایرانیان در خرید خانه در ترکیه در سال‌های ۲۰۲۰ و ۲۰۲۱ رتبه اول را داشته‌اند.

بخش اجتماعی اقتصادی سازمان ملل به عنوان مرجعی‌ که داده‌های تجمیع شده ورودی و خروجی مهاجران کشورها را منتشر می‌کند در آخرین به‌روزرسانی خود که مربوط به سال ۲۰۲۰ است، جمعیت ایرانیان مهاجر را حدود یک میلیون و ۳۲۵ هزار نفر و مهاجران ورودی به ایران را دو میلیون و ۷۹۷ هزار نفر تخمین زده است.

بهرام صلواتی مدیر رصد خانه مهاجرت ایران در مراسم رونمایی از سالنامه مهاجرتی ایران ۱۴۰۱ گفت: کامل‌ترین و جامع‌ترین مجموعه‌ای که می‌توان برای مهاجرت در نظر گرفت سالنامه مهاجرتی ایران است.

وی تصریح کرد: از ویژگی‌های سالنامه ۱۴۰۱ می‌توان به اضافه شدن بخش مهاجرت‌های اقلیمی اشاره کرد موضوعی که در کشور به شدت مغفول است. بخش مهاجرت‌های کسب و کارها نیز امروز مطرح است اما همچنان با فقدان آمارهایی در این زمینه مواجه هستیم.

مدیر رصد خانه مهاجرت ایران ادامه داد: فصل دهم این سالنامه ارزیابی و حکمرانی مدیریت در کشور است و تحلیل‌هایی در این زمینه اضافه شده است. بخش مهمی در سالنامه با عنوان ملاحظات آماری است که اعتبار آماری را دقیق‌تر می‌کند که معمولا مغفول می‌ماند.

صلواتی اضافه کرد: در کشور روی موضوع شاخص‌های مهاجرت دچار سهل انگاری هستیم و معمولا با ما همکاری نمی‌کنند و این باعث می‌شود تا آمار دقیقی را نتوانیم داشته باشیم.

مدیر رصد خانه مهاجرت ایران گفت: ۹۵ هزار و ۹ نفر دانشجوی ایرانی در خارج داریم، اما به ما دسترسی نداده‌اند و در سالنامه نتوانستیم به آن استناد کنیم و سازمان امور دانشجویان هم به صورت استنادی به آن توجه نکرده است.

وی افزود: هیچ نوع غرض‌ورزی و دست بردن در داده‌ها تاکنون اتفاق نیفتاده و سعی کرده‌ایم همواره مسئولیت خود را به درستی انجام دهیم و رصد خانه مهاجرت ایران به عنوان نهاد پژوهشی و مطالعاتی علی رغم تمام کاستی‌ها توانسته کار را پیش ببرد و امیدوار هستیم که با حمایت‌های جامعه استقلال خود حفظ کنیم.

صلواتی تاکید کرد: در هر شرایطی متهم به سیاه نمایی خواهیم شد، اما اطلاعات و داده‌های ما به درستی بیان می‌شود و دو سال پیش هشدار افزایش مهاجرت ایرانی‌ها را مطرح کردیم.

مدیر رصد خانه مهاجرت ایران گفت: ترازهای گذشته را رد کرده‌ایم و در ۲ سالنامه قبلی کمتر از ۲ میلیون ایرانی خارج از کشور داشته‌ایم، اما در جدیدترین آمارها ۸۶ هزار ویزا و اقامت غیرتوریستی در بازه ۲۰۱۰ تا ۲۰۲۱ داشته‌ایم.

صلواتی گفت: در برخی مقاصد به شکل سنتی مهاجرت فرستادیم و پیوندهای خانوادگی به شکل آهن ربا در آن کشورها عمل خواهد کرد، یعنی هرچه تعداد ایرانی‌ها در ترکیه بیشتر باشد شاهد افزایش آنها در سال‌های آینده در همان کشور خواهیم شد.

وی در پایان افزود: در ۱۲ سال اخیر ۱۶ هزار ویزای تحصیلی و ۱۲ هزار ویزای کار داشته‌ایم.