چاره اصلی مهار تورم، کنترل نرخ ارز

به گزارش اقتصاد ایران به نقل از تجارت نیوز، رئیس کل بانک مرکزی در جلسه علنی امروز مجلس شورای اسلامی به تشریح وضعیت بازار ارز و اقدامات بانک مرکزی برای کنترل این بازار پرداخت. محمدرضا فرزین با اشاره به برخی از مشکلات بازار ارز، تاکید کرد که نهاد تحت نظر او از این پس ارز را به صورت مستقیم خرید و فروش می‌کند.

وی همچنین چاره اصلی مهار تورم را کنترل نرخ ارز دانست و تاکید کرد که اگر بازار ارز به خوبی مدیریت شود، به طور قطع نرخ تورم در سال جاری بسیار پایین‌تر خواهد بود!

فرزین در ادامه نیز از طراحی دو بسته تورمی جدید با اسامی «مهار تورم و تحقق نرخ رشد» و همچنین «مدیریت نرخ ارز» در بانک مرکزی خبر داد.

تجارت‌نیوز برای بررسی اظهارات رئیس کل بانک مرکزی، با احمد حاتمی‌یزد، کارشناس بانکی و مدیرعامل اسبق بانک صادرات، به گفتگو پرداخت.

تورم و افزایش نرخ ارز در پی رشد نقدینگی

حاتمی‌یزد در ابتدا درباره خرید و فروش مستقیم ارز توسط بانک مرکزی گفت: در طول ۴۰ سال گذشته بانک مرکزی همیشه در بازار ارز دخالت می‌کرده و این روند در زمان همه روسای کل بانک مرکزی رخ داده است. حالا هم تنها تشکیلات و فرآیندهای اداری این دخالت تغییر کرده است. بنابراین تاثیر این مداخله بستگی به این دارد که بانک مرکزی چه میزان ارز در اختیار دارد. در شرایط تحریمی میزان درآمد ارزی ما محدود است و نمی‌توان بازار ارز را کنترل کرد.

وی در ادامه افزود: افزایش تقاضا چه برای کالا باشد و چه برای ارز، تحت تاثیر افزایش نقدینگی توسط بانک مرکزی است. هر مقداری که افزایش نقدینگی وجود داشته باشد، به ناچار تورم و افزایش نرخ ارز هم به وجود خواهد آمد. به طوری که تورم تقریبا به اندازه رشد نقدینگی و نرخ ارز بیش از رشد نقدینگی افزایش می‌یابد.

اثر فرار سرمایه بر بازار ارز

این کارشناس بانکی فرار سرمایه را نیز یکی از عوامل رشد قیمت دلار دانست و توضیح داد: به دلیل وضعیت بی‌ثبات اقتصادی و سیاسی کشور و همچنین تحریم‌ها، مردم و به‌ویژه طبقات درآمدی بالا از اینکه پول خود را در ایران نگه دارند، گریزانند. در حال حاضر فرار سرمایه از ایران به شدت افزایش یافته است. یعنی عده زیادی از مردم پول‌های خود را تبدیل به ارز کرده و به کشورهایی از جمله ترکیه، گرجستان، آلمان، آمریکا می‌فرستند و در این کشورها ملک می‌خرند و سرمایه‌گذاری می‌کنند. اما در مقابل هیچ کالایی وارد کشور نمی‌شود.

مهار تورم در گرو رفع کسری بودجه

حاتمی‌یزد در ادامه گفتگو تصریح کرد: در حال حاضر نقدینگی عامل اصلی ایجاد تورم است و تا وقتی نقدینگی کنترل نشود، مهار تورم غیرممکن است. علت اصلی افزایش نقدینگی نیز کسری بودجه دولت است.

وی افزود: فرض کنید که دولت می‌خواهد با توجه به وضعیت معیشتی به مردم یارانه بدهد. دولت باید این پول را از افراد ثروتمند بگیرد و به فقرا بدهد؛ نه اینکه برای تامین این مبلغ پول چاپ کند.

مدیرکل اسبق بانک صادرات در ادامه اظهار کرد: این یارانه‌ها چه به فقرا داده شود چه به ثروتمندان، اگر از محل افزایش نقدینگی تامین شوند تورم‌زا هستند. اما اگر این منابع از محل درآمدهای دولت مثل فروش نفت و گاز، مالیات یا گمرک به‌دست بیایند، تورم‌زا نیستند.

وی در ادامه گفت: بعید است که دولت تا زمانی که کسری بودجه دارد بتواند تورم را مهار کند. بانک مرکزی هر تاکتیکی هم در این راستا اتخاذ کند، نتیجه‌بخش نخواهد بود.

نمی‌توان با ترساندن مردم بازار ارز را کنترل کرد

یکی از موضوعاتی که رئیس کل بانک مرکزی در اظهارات امروز خود به آن اشاره کرد، وضعیت بازار آزاد ارز بود. فرزین که پیش‌تر معامله در این بازار را پولشویی خوانده بود، امروز هم خریداری ارز از طریق این بازار را قاچاق قلمداد کرد.

حاتمی‌یزد درباره این اظهارات گفت: این حرف‌ها تازگی ندارد و در سال‌های مختلف بارها گفته شده‌اند اما بی‌تاثیر بوده‌اند. وقتی مردم بخواهند پول خود را تبدیل به ارز کنند، اگر نتوانند ارز را با قیمت ۵۰ هزار تومانی بخرند، با قیمت ۶۰ هزار تومان می‌خرند.

وی افزود: برای مهار بازار ارز باید شرایط اقتصادی و سیاسی کشور اصلاح شود. با صرف اینکه بخواهند با کلماتی مثل قاچاق و پولشویی مردم را بترسانند، نمی‌توان این بازار را کنترل کرد. حتی در سال‌های قبل هم سلطان دلار و سلطان سکه هم اعدام شدند اما این بگیر و ببندها در اقتصاد جواب نمی‌دهد و تاثیری در کنترل بازار ارز ندارد.

این کارشناس بانکی توضیح داد: برای جلوگیری از افزایش نرخ ارز باید کسری بودجه کنترل شود. دولت هیچ وقت این کار را نکرده و حتی قصد آن را هم ندارد. شاید درک نمی‌کنند که تامین کسری بودجه از طریق افزیش نقدینگی، الزاما تورم‌زاست.

دلار تا پایان سال به کجا می‌رود؟

حاتمی یزد در پایان این گفتگو به پیش‌بینی آینده بازار ارز پرداخت و گفت: آینده نرخ دلار دقیقا به وضعیت نقدینگی در کشور بستگی دارد. فرض من این است که تا آخر سال نقدینگی ۴۰ درصد افزایش پیدا می‌کند. در نتیجه انتظار می‌رود که نرخ ارز هم در طول ۱۲ ماه آینده رشد قابل توجهی داشته باشد.

وی همچنین خاطرنشان کرد: البته اگر شرایط سیاسی تغییر کند، همه چیز عوض می‌شود. یعنی اگر برجام احیا شود، ممکن است دلار کاهش خوبی داشته باشد. اما تا زمانی که برجام و FATF حل نشوند، روند دلار رو به بالا خواهد بود.