مجید سلطانی/اقتصاد ایران

سامانه دفاعی پیکان از مهمترین حلقه دفاعی رژیم جعلی اسرائیل است.سیستم برد بلند که لزوما برای اهداف ماهواره ای و بالستیک طراحی شده است.در گزارش زیر سعی در این داریم که نشان دهیم این سامانه چه قدرتی دارد و البته انتقاداتی را که با این سامانه نسبت می دهند را بررسی کنیم.

همه دنیا برای پیکان بسیج شدند

سامانه پدافند موشکی Arrow شامل رهگیرهای ضد موشک مافوق صوت Arrow 2 و Arrow 3 که به‌طور مشترک تولید می‌شوند، رادارهای هشدار زودهنگام AESA “Green Pine” و “Great Pine” ساخت Elta، مرکز فرماندهی و کنترل C3I “Golden Citron” (“درخت لیمو”) ساخت Elisra، و مرکز کنترل پرتاب “Brown Hazelnut” (“درخت فندق”) از صنایع هوافضای اسرائیل است. این سامانه قابلیت جابه‌جایی دارد و می‌تواند به سایت‌های دیگری که از قبل آماده شده‌اند، منتقل شود.

پس از ساخت و آزمایش نسخه آزمایشی فناوری Arrow 1، تولید و استقرار سامانه با موشک Arrow 2 آغاز شد. سامانه Arrow یکی از پیشرفته‌ترین برنامه‌های دفاع موشکی در جهان به شمار می‌آید و نخستین سامانه عملیاتی دفاع موشکی است که به‌طور خاص برای رهگیری و نابودی موشک‌های بالستیک طراحی و ساخته شده است. اولین باتری موشک Arrow در اکتبر ۲۰۰۰ به‌طور کامل عملیاتی اعلام شد و توسط یگان “Protective Sword” تحت فرماندهی پدافند هوایی نیروی هوایی اسرائیل (IAF) اداره می‌شود. با اینکه چندین مؤلفه از این سامانه صادر شده، اما فرماندهی پدافند هوایی تنها استفاده‌کننده کامل این سامانه است.

بخش فضایی سامانه دفاع موشکی اسرائیل، Arrow 3، در ۱۸ ژانویه ۲۰۱۷ به‌طور رسمی عملیاتی شد. Arrow 3 با سرعت، برد و ارتفاع بیشتری نسبت به Arrow 2 عمل کرده و موشک‌های بالستیک را در مرحله پرواز فضایی آن‌ها رهگیری می‌کند. طبق گفته رئیس سازمان فضایی اسرائیل، سامانه Arrow 3 ممکن است به عنوان یک سلاح ضدماهواره نیز عمل کند و در این صورت اسرائیل یکی از معدود کشورهایی خواهد بود که توانایی سرنگونی ماهواره‌ها را دارد.

صدام استارت پیکان را زد

سامانه پدافند موشکی Arrow شامل رهگیرهای ضد موشک مافوق صوت Arrow 2 و Arrow 3 که به‌طور مشترک تولید می‌شوند، رادارهای هشدار زودهنگام AESA “Green Pine” و “Great Pine” ساخت Elta، مرکز فرماندهی و کنترل C3I “Golden Citron” (“درخت لیمو”) ساخت Elisra، و مرکز کنترل پرتاب “Brown Hazelnut” (“درخت فندق”) از صنایع هوافضای اسرائیل است. این سامانه قابلیت جابه‌جایی دارد و می‌تواند به سایت‌های دیگری که از قبل آماده شده‌اند، منتقل شود.

پس از ساخت و آزمایش نسخه آزمایشی فناوری Arrow 1، تولید و استقرار سامانه با موشک Arrow 2 آغاز شد. سامانه Arrow یکی از پیشرفته‌ترین برنامه‌های دفاع موشکی در جهان به شمار می‌آید و نخستین سامانه عملیاتی دفاع موشکی است که به‌طور خاص برای رهگیری و نابودی موشک‌های بالستیک طراحی و ساخته شده است. اولین باتری موشک Arrow در اکتبر ۲۰۰۰ به‌طور کامل عملیاتی اعلام شد و توسط یگان “Protective Sword” تحت فرماندهی پدافند هوایی نیروی هوایی اسرائیل (IAF) اداره می‌شود. با اینکه چندین مؤلفه از این سامانه صادر شده، اما فرماندهی پدافند هوایی تنها استفاده‌کننده کامل این سامانه است.

بخش فضایی سامانه دفاع موشکی اسرائیل، Arrow 3، در ۱۸ ژانویه ۲۰۱۷ به‌طور رسمی عملیاتی شد. Arrow 3 با سرعت، برد و ارتفاع بیشتری نسبت به Arrow 2 عمل کرده و موشک‌های بالستیک را در مرحله پرواز فضایی آن‌ها رهگیری می‌کند. طبق گفته رئیس سازمان فضایی اسرائیل، سامانه Arrow 3 ممکن است به عنوان یک سلاح ضدماهواره نیز عمل کند و در این صورت اسرائیل یکی از معدود کشورهایی خواهد بود که توانایی سرنگونی ماهواره‌ها را دارد.

خود صهیونیست ها هم موافق پیکان نبودند

برنامه Arrow با مخالفت نیروی هوایی اسرائیل (IAF) مواجه شد، زیرا دکترین سنتی آن که بر بازدارندگی و حملات پیش‌دستانه تأکید دارد، به شدت با ماهیت این سامانه موشکی در تضاد است. همچنین، نیروی هوایی نگران بود که خرید موشک‌های گران‌قیمت باعث کاهش منابع اختصاص یافته به پروژه‌های تهاجمی مانند خرید هواپیماهای جنگنده شود.

انتقادی به مفهوم دفاع موشکی برای اسرائیل توسط رووِن پداتزور در یک مطالعه جامع در سال ۱۹۹۳ منتشر شد. استدلال‌های ارائه شده در این مطالعه با نظرات بسیاری از مقامات دفاعی و تحلیل‌گران هم‌خوانی داشت و بسیاری از انتقادات مطرح شده به ابتکار دفاع استراتژیک ایالات متحده را منعکس می‌کرد. پداتزور استدلال کرد که به‌راحتی می‌توان یک سامانه دفاعی مانند Arrow را با تدابیر ضد موشکی ساده و ارزان فریب داد و آن را بی‌اثر کرد. او همچنین شک داشت که صنایع دفاعی اسرائیل بتوانند با چالش‌های پیچیده این سامانه مواجه شوند و به نقل از کارشناسان ناشناس در نیروهای دفاعی اسرائیل (IDF) پیش‌بینی کرد که این سامانه تا قبل از سال ۲۰۱۰ عملیاتی نخواهد شد. او هزینه‌های هنگفت، حدود ۱۰ میلیارد دلار، را تصور می‌کرد که باعث تغییر اولویت‌های بودجه‌ای و انتقال منابع از بهبود توان جنگی IDF می‌شود و نیاز به بازنگری عمیق در دکترین امنیت ملی اسرائیل را ایجاد می‌کند. همچنین او استدلال کرد که حتی اگر سامانه Arrow در برابر موشک‌های با کلاهک‌های متعارف، شیمیایی یا بیولوژیکی مؤثر باشد، در برابر تهدیدات آینده موشک‌های دارای کلاهک هسته‌ای بی‌اثر خواهد بود، زیرا این سامانه هرگز نمی‌تواند دفاع کامل و مطلق را ارائه دهد و حتی تأثیر یک کلاهک هسته‌ای در مناطق پرجمعیت اسرائیل تهدیدی وجودی برای این کشور خواهد بود.

در همان زمان، جان ای. پایک، که در آن زمان با فدراسیون دانشمندان آمریکایی همکاری می‌کرد، اظهار داشت که “با توجه به مشکلات فنی رادار و سیستم فرماندهی این سامانه، همراه با هزینه بالای توسعه، احتمال دارد که برنامه Arrow به‌زودی کنار گذاشته شود.” ویکتوریا سامسون، یکی از محققان مرکز اطلاعات دفاعی، نیز در اکتبر ۲۰۰۲ گفت که سامانه Arrow نمی‌تواند موشکی را که کلاهک خود را به زیرمهمات تقسیم کرده است، ردیابی کند.

در ژوئن ۲۰۰۳، گروهی از مهندسان ارشد اسرائیلی، هم‌مخترعان و مدیران پروژه از صنایع هوافضای اسرائیل (IAI) و پیمانکاران فرعی، جایزه دفاعی اسرائیل را برای توسعه و تولید سامانه Arrow دریافت کردند.

به گفته اوزی روبین، نخستین مدیر سازمان دفاع موشکی اسرائیل (IMDO)، با گذشت زمان، بیشتر پیش‌بینی‌های بدبینانه بی‌اساس از آب درآمده‌اند. صنایع دفاعی اسرائیل توانستند بر چالش‌های فنی غلبه کنند، توسعه سامانه یک دهه زودتر از پیش‌بینی‌ها به پایان رسید، و هیچ نشانه‌ای وجود ندارد که هزینه‌های سامانه Arrow به برنامه‌های دیگر IDF آسیب زده باشد. روبین معتقد است که دفاع موشکی اسرائیل اکنون به یک واقعیت تثبیت‌شده تبدیل شده و اکثر هشدارهای منتقدان عملی نشده است. با این حال، پداتزور همچنان قانع نشده باقی ماند.

هیچ کشوری پیکان را ندارد

علاوه بر اسرائیل، هیچ کشوری تاکنون یک سامانه کامل Arrow را خریداری نکرده است، هرچند که هند تا اوت ۲۰۰۵ سه رادار “Green Pine” را به‌دست آورده و مستقر کرده بود. دولت هند از سال ۱۹۹۹ خواستار خرید سامانه Arrow بود، اما در اوایل سال ۲۰۰۲، ایالات متحده درخواست اسرائیل برای فروش موشک‌های Arrow 2 به هند را وتو کرد و از حق خود به‌عنوان یک تأمین‌کننده اصلی بودجه استفاده کرد. مقامات آمریکایی استدلال کردند که این فروش نقض رژیم کنترل فناوری موشکی (MTCR) خواهد بود. اگرچه ممکن است موشک Arrow 2 به برد ۳۰۰ کیلومتری (۱۹۰ مایلی) برسد، اما برای رهگیری موشک‌ها در بردهای کوتاه‌تر طراحی شده است و مشخص نیست که آیا می‌تواند یک محموله ۵۰۰ کیلوگرمی (۱۱۰۰ پوندی) را به این برد تعیین‌شده در MTCR حمل کند یا خیر. در سال ۲۰۱۱، یک مقام ارتش هند دوباره اظهار کرد که موشک Arrow 2 ممکن است بخشی از راه‌حل دفاع موشکی هند شود.

ترکیه نیز قصد داشت سامانه‌های دفاع هوایی ضد موشکی به ارزش بیش از ۱ میلیارد دلار خریداری کند. سامانه Arrow به‌عنوان یک گزینه بالقوه مطرح شد، اما به دلایل سیاسی رد شد. در گذشته، بریتانیا، ژاپن و سنگاپور به‌عنوان مشتریان خارجی بالقوه سامانه Arrow مطرح شده بودند. گزارش شده که هلند در نوامبر ۱۹۹۹ به مرکز C3I “Golden Citron” ابراز علاقه کرد.

در اواخر دهه ۱۹۹۰، مقامات اردن نگرانی خود را ابراز کردند که هرگونه درگیری بین اسرائیل و عراق یا ایران ممکن است به سرزمین اردن آسیب برساند. این مشکل زمانی برای اردن پیچیده‌تر می‌شود که کلاهک‌های غیرمتعارف به کار گرفته شوند. به همین دلیل، بنیامین نتانیاهو، در نخستین دوره نخست‌وزیری خود، به اردن پیشنهاد داد که “چتری دفاعی از سامانه Arrow 2” ارائه دهد. بدون اجازه دادن به اسرائیل برای استقرار پرتابگرهای Arrow نزدیک به مرز عراق، گزینه دیگر این است که اسرائیل سامانه Arrow را به اردن بفروشد. این احتمالاً همان چیزی است که نتانیاهو در نظر داشت. در ماه مه ۱۹۹۹، اسرائیل گزارش داد که از ایالات متحده درخواست کرده تا فروش باتری‌های Arrow به اردن را تأیید کند، اما ظاهراً چنین تأییدی داده نشده است.

با داشتن مجوز بازاریابی از سوی دولت‌های مربوطه، یک تیم صنعتی آمریکایی-اسرائیلی برنامه دارد سامانه Arrow را به کره جنوبی پیشنهاد دهد. این معامله احتمالی بیش از ۱ میلیارد دلار ارزش دارد.