خیز جنوب جهانی برای کاربرد جایگزین سوئیفت

به گزارش گروه بازار پارسینه،  محمد باقر قالیباف، رئیس مجلس کشور اظهار داشت: «با عضویت جمهوری اسلامی در پیمان بریکس این امکان فراهم می‌شود تا از سیستم ارتباط بانکی الکترونیکی که در بین کشورهای عضو پیش‌بینی شده استفاده شده و به جای سیستم سوئیفت از سامانه بریکس‌پی برای انجام معاملات استفاده شود.»

بریکس به عنوان معمار حکمرانی جهانی که نمایانگر جنوب جهانی است، برنامه سیاستی گسترده را در دستور کار دارد. BRICS سعی می‌کند نقش منحصر به فرد خود را با توسعه یک سیستم مالی جهانی جایگزین که مبتنی بر دلار آمریکا نباشد، تثبیت کند.

روسیه از زمانی که کریمه را در سال ۲۰۱۴ ضمیمه کرد، آماده مقابله با پیامدهای تحریم‌های غرب بوده است. این کشور برای افزایش استقلال مالی خود و حفظ دسترسی به نقدینگی جهانی تحت تحریم، دو زیرساخت حیاتی مالی راه اندازی کرده است. نخست، سیستم پرداخت ملی مستقل بوده که دارای کارت‌های MIR به عنوان جایگزینی برای ویزا و مسترکارت است. دیگری، سیستم پیام‌رسان مالی اختصاصی به نام «سیستم انتقال پیام‌های مالی» (SPFS) – مشابه روسی سوئیفت است.

در داخل بلوک بریکس، روسیه معماری مالی را برای دستیابی به دلارزدایی با همکاری چین و هند توسعه داده است. پس از قطع ارتباط روسیه از سیستم مالی جهانی مبتنی بر دلار و مسدود شدن نیمی از ذخایر ارزی آن توسط غرب، روسیه از شرکای بریکس خود خواست تا استفاده از ارزهای ملی و یکپارچه سازی سیستم‌های پرداخت بریکس را در آوریل ۲۰۲۲ گسترش دهند.

یک سیستم مالی جایگزین یکپارچه BRICS می‌تواند از طریق اتصال و گسترش سیستم‌های پرداخت ملی چین و روسیه محقق شود. BRICS می‌تواند به طور متناوب سیستم پرداخت پیشنهادی BRICS خود را – بخشی از تلاش آنها برای ایجاد یک سیستم پرداخت مشترک بین اعضا – پیش ببرد. در سال ۲۰۲۰، ریاست بریکس روسیه ایده سیستم گسترده تجاری «BRICS Pay» را برای « BRICS بریکس» پیشنهاد کرد. نهادهایی مانند سازمان همکاری شانگهای (SCO)، اتحادیه اقتصادی اوراسیا، اتحادیه گمرکی آفریقای جنوبی، انجمن آسیای جنوبی برای همکاری‌های منطقه‌ای و مرکوسور ، در گفتگوی گسترده بریکس برای استفاده از این سیستم هستند.

هم افزایی بین بریکس و سازمان همکاری شانگهای به ویژه مهم است. سه عضو از پنج عضو بریکس عضو سازمان همکاری شانگهای هستند و سازمان همکاری شانگهای از سال ۲۰۰۶ به دنبال همکاری اقتصادی و مالی بوده است. اعضای سازمان شانگهای همچنین تأسیس بانک توسعه و صندوق توسعه سازمان همکاری شانگهای مشابه بانک توسعه جدید بریکس (NDB) را در نظر دارند.

مزایا و پیامدهای سامانه بریکس‌پی

کشورهای BRICS در حال ایجاد یک سیستم پرداخت واحد به نام BRICS Pay در راستای تلاش برای ایجاد یک سیستم مشترک برای پرداخت‌های خرده فروشی و معاملات بین کشورهای عضو هستند. در آینده نزدیک، این کشورها قصد دارند یک پلتفرم ویژه را معرفی کنند که سیستم‌های پرداخت ملی آنها را به هم متصل می‌کند. کیف پول آنلاینی با دسترسی به این سیستم‌های پرداخت و همچنین یک برنامه تلفن همراه مشابه Apple Pay ایجاد خواهد شد که می‌تواند روی گوشی‌های هوشمند برای خرید در هر یک از پنج کشور BRICS و شش کشور جدید نصب شود، صرف نظر از اینکه پرداخت و پول در کدام ارز انجام می‌شود.

بنابراین، برزیل، روسیه، هند، چین و آفریقای جنوبی و همچنین ایران، امارات، عربستان، مصر، اتیوپی و آرژانتین قادر خواهند بود از ارزهای ملی خود به عنوان مبنای مستقیم مبادله برای پرداخت‌های خارجی استفاده کنند که به عنوان گامی جدی در مسیر دلارزدایی اعلام می‌شود. سیستم‌های نوآورانه‌ای مانند Apple Pay و Samsung Pay در حال حاضر در چین و هند محبوب هستند و اخیراً در روسیه نیز استفاده شده‌اند. در ۴ مارس ۲۰۱۹، سرویس پرداخت Mir Pay برای کاربران میر کارت ایجاد شد که اکنون در گوشی‌های هوشمند مبتنی بر اندروید در دسترس است.

سیستم پرداخت BRICS Pay سیستم‌های پرداخت ملی را کپی نمی‌کند. از همین روی، به سادگی به عنوان سرویسی برای اتصال کارت‌های اعتباری شهروندان ۱۱کشور بریکس به کیف پول‌های آنلاین عمل می‌کند که به آنها امکان پرداخت با استفاده از تلفن هوشمند را می‌دهد. در عین حال، BRICS Pay محبوبیت سیستم‌های پرداخت ملی را افزایش می‌دهد که به تدریج جایگزین ویزا و مسترکارت می‌شوند. این فرآیند به ویژه در آسیای جنوب شرقی که سیستم چینی UnionPay کاربرد بسیار زیادی دارد، بطوریکه در سال ۲۰۱۵ از نظر کل عملیات از ویزا پیشی گرفت. UnionPay تاکنون بیش از ۶ میلیارد کارت ملی صادر کرده است.

مقیاس اقتصاد چین و وسعت بازار داخلی، تعداد افراد و توسعه گردشگری خارج از کشور، همگی به محبوبیت روزافزون UnionPay کمک کرده‌اند. اکنون، شرکت مخابراتی هوآوی چین همراه با سرویس پرداخت UnionPay، سیستم خود را در روسیه راه‌اندازی می‌کند. روسیه پس از چین دومین کشوری خواهد بود که Huawei Pay در آن فعالیت خواهد کرد. سیستم‌های پرداخت ملی سایر کشورهای بریکس از نظر مقیاس کوچکتر از چین هستند، اما پویایی امیدوارکننده‌ای از خود نشان داده‌اند. سیستم پرداخت RuPay هند تاکنون ۵۰۰ میلیون کارت ملی، ELO برزیل ۱۲۰ میلیون کارت و سیستم میر روسیه حدود ۵۰ میلیون کارت صادر کرده است.

رسانه‌های روسی به نقل از سرویس فدرال ضد انحصار این کشور می‌گویند که در سال ۲۰۱۸، سیستم کارت ملی میر تقریباً ۵.۵ درصد از بازار سیستم‌های پرداخت و همچنین ۶ درصد از سهم بازار مسترکارت و ویزا را گرفت. استفاده شهروندان روسی در سال ۲۰۱۸ از کارت ویزا در پرداخت‌های غیرنقدی از ۴۵ درصد کل بازار به ۳۹.۵ درصد و سهم بازار مسترکارت از ۴۲ درصد به ۳۶ درصد کاهش یافت. اکنون کارت‌های میر ۲۴.۵ درصد از حجم پرداخت‌های غیرنقدی را تشکیل می‌دهند. حجم تراکنش‌های انجام شده با استفاده از کارت‌های ملی میر در سال ۲۰۱۸ بالغ بر ۲.۷ تریلیون روبل بوده است.

چرا برای کشورهای BRICS مهم است که به سمت یکپارچه سازی سیستم پرداخت حرکت کنند؟ در حال حاضر، تسویه حساب‌های خارجی با استفاده از تراکنش‌های غیرنقدی UnionPay، به عنوان مثال روبل-یوآن، نیاز به تبدیل به دلار آمریکا دارد که استفاده از بانک‌های ایالات متحده را ضروری می‌کند. این فرآیند ریسک‌های عملیاتی بیشتری را ایجاد می‌کند که ناشی از تهدید تحریم‌ها است. به طور مشابه، پرداخت‌های UnionPay شامل کارت‌های یورو از طریق بانک‌های اروپایی انجام می‌شود. حمایت‌گرایی ایالات متحده و جنگ‌های تجاری ترامپ، قدرت‌های منطقه‌ای را وادار به ایجاد روابط مالی و اقتصادی با همسایگان و شرکای خود در خارج از «منطقه دلار» می‌کند.

بانک خلق چین برای اینکه تسویه با ارزهای ملی دلار را دور بزند، باید خطوطی را برای سوآپ ارز به بانک‌های شریک باز کند تا از مبادلات به یوان در بازارهای ارز منطقه‌ای حمایت کند. خطوط مشابهی باید توسط بانک‌های مرکزی برزیل، روسیه، هند و آفریقای جنوبی نیز باز شود. در این صورت، مکانیزم تسویه حساب مبتنی بر سبدی از ارزهای کشورهای بریکس و زیرساخت مالی جداگانه ایجاد می‌شود که به نوبه خود از تنوع بخشیدن به سیستم مالی جهانی و چند قطبی بودن ارز حمایت خواهد کرد.

BRICS Pay، به عنوان یک سیستم انتقال هوشمند، به شهروندان کشورهای بریکس ابزار مناسب برای انجام معاملات را می‌دهد. پروژه بزرگ کمربند و جاده چین و ابتکارات ادغام روسیه در EAEU می‌تواند به عنوان گامی در جهت ایجاد اقتصاد بزرگتر عمل کند که قوانین توسط قدرت‌های پیشرو منطقه تعیین و منابع سرمایه گذاری براساس ارزهای ملی انجام می‌شود.

علاوه بر این، سیستم پرداخت بدون تماس BRICS Pay از آخرین فن‌آوری و نوآوری‌های فین‌تک استفاده می‌کند که رقابت موفقیت‌آمیز با بانک‌های سنتی در بازار خدمات مالی را ممکن می‌سازد.

به نفع کشورهای BRICS است که استانداردها و فناوری فین‌تک را برای انتقال امن اطلاعات از تلفن‌های هوشمند توسعه دهند. زمانی، کنترل فناوری پیشرفته توسط ایالات متحده و غرب و توانایی شرکت‌های آنها برای گسترش استفاده از استانداردهای تعیین شده خود در بخش مالی برای دستیابی به بازارهای بین المللی، منجر به تقسیم جهان به کشورهای دارای امتیاز مالی شد.

این امر منجر به فرسایش حاکمیت سیاسی شد و وضعیت اقتصادی ضعیف کشورهای در حال توسعه را تشدید کرد. بنابراین، هر اقدامی که کشورهای بریکس برای ایجاد و حفظ فناوری و زیرساخت‌های خود انجام دهند، از نظر اقتصادی مقرون به صرفه است و به تضمین استقلال سیاست‌ها و اقتصاد کشورهای مربوطه کمک می‌کند.